Ook dit jaar staat Halloween weer op de kalender. Een activiteit die bij diverse mensen vragen en weerstand oproept. Vorig jaar kwam vanuit onze gemeente, m.n. vanuit gezinnen met kinderen, de vraag om informatie. Het gaat dan vooral om de vraag hoe je je als christen tot deze activiteit verhoudt.

Binnen de taakgroep Jeugd, waar al het kinder-en jongerenwerk van onze kerkelijke gemeente samenkomt, hebben we hierover gesproken. De informatie in dit artikel willen wij graag met u delen. Wij beseffen dat er meer factoren kunnen zijn dan hier genoemd, die meedoen bij het besluit je kind wel of niet mee te laten doen met Halloween. Niettemin vertrouwen wij erop dat de informatie in dit artikel ouders zal helpen tot een weloverwogen besluit te komen.

Dit artikel is samengesteld uit informatie dat op verschillende websites op het internet is te vinden. Als basis heeft gediend ‘Halloween, een feest voor donkere dagen’ op de website van de HGJB, een christelijk organisatie voor jeugd- en jongerenwerk.

Het is herfst. Hoe het weer ook is, de dagen worden steeds korter, de nachten langer. De temperaturen dalen. Sommige mensen zijn gevoelig voor dit jaargetijde. Zij worden net als het weer: somber. Misschien tijd voor een feestje? Voor een Halloween-party bijvoorbeeld…?

Wie het verzonnen heeft, weet ik niet. In ieder geval had die persoon wel rare ideeën over feesten. ‘Lekker griezelen’ – met spinnenwebben, skeletten, enge pompoengezichten, afgehakte neplichaamsdelen, bezemstelen, heksen met punthoeden, zwarte katten, spoken, vampiers, weerwolven, buitenaardse griezels en zombies. Wat een feest!

 

All Hallows Eve

Halloween is iets nieuws in Nederland. Maar je ziet duidelijk dat er allemaal oude dingen in zitten: heksen, kaarsjes en pompoenen. Het is dan ook een oud feest. De naam komt van All Hallows Eve, oftewel Allerheiligen-avond. Op 1 november gedenkt de Rooms-katholieke kerk alle heiligen die geen aparte feestdag hebben. Een dag later worden de zielen van alle overleden mensen herdacht.

Een paus (Gregorius IV) heeft in 837 deze herdenking van overledenen van mei naar 1 november verplaatst. Waarom? Omdat op die dag de Ieren, Engelsen en Schotten gewend waren een niet-christelijk feest te houden: het Keltische feest Samhain. Maar de vervanging van Samhain door Allerheiligen is niet gelukt! Daarvoor leken de feesten te veel op elkaar.

 

Spooky

De Kelten geloofden dat in de schemerige herfsttijd de doden rondspookten. Zoals heel veel mensen in die tijd waren ze als de dood voor de doden. In die ene nacht spookte het! Wat deden die doden? Ze gingen op visite bij familie waarmee ze goed konden opschieten; en ze vielen anderen lastig aan wie ze een hekel hadden. Nog meer spooky was dat ze op zoek waren naar levende lichamen om erin te gaan wonen.

Wat deed je dus? Voor de goede geesten zette je eten klaar of liet je aan tafel een plaats open. Voor de slechte geesten kon je maar beter geen plaatsen reserveren. Je kon ze met veel vuur en licht proberen te verjagen. Daarom deed men vuur in een uitgeholde raap. In Amerika werd dat een pompoen: licht vanuit een eng gezicht. Wat je óók kon doen, is jezelf vermommen als geest, zodat ze niet door zouden hebben dat jij leefde. Vandaar al die vermommingen als heks of geraamte. Kortom, Halloween is een niet-christelijk feest met een christelijke naam.

 

Trick or treat

Het Halloween van nu lijkt uit Amerika te zijn gekomen. In Amerika kwam het terecht door verhuizing van veel Ieren en Schotten naar dit land. Het is in Amerika erg populair geworden. Kinderen gaan verkleed (als heks of geraamte of iets dergelijks) langs de deuren met een liedje om snoepjes te krijgen. Ze gaan alleen langs die deuren waar ze een pompoen met een lichtje zien. Dan weten ze: die mensen doen mee aan Halloween. Als iemand de deur opendoet, zeggen ze: ‘Trick or treat’, oftewel: beetgenomen worden of iets lekkers geven. Kinderen spelen dus de geesten van de doden na.

 

Het verhaal achter de pompoen

Er was eens een gierige dronkaard, genaamd Jack, die de duivel uitdaagde om in een appelboom te klimmen. Toen deze in de boom zat, kerfde Jack snel het teken van het kruis in de stam, zodat de duivel nooit meer naar beneden kon komen. Daarop liet Jack de duivel zweren dat deze nooit zijn ziel zou opeisen, wat hij met tegenzin deed. Uiteindelijk stierf Jack, maar bij de hemelpoort werd hij weggestuurd vanwege zijn dronkenschap en egoïsme. Daarna kwam hij bij de duivel terecht, die zich aan zijn belofte hield. Nu Jack nergens meer heen kon, was hij veroordeeld om alsmaar op aarde te dolen. Toen hij de hel achter zich liet, at hij toevallig een knolraap en de duivel wierp hem een brandende kool achterna. Jack deed de kool in de knolraap om voortaan als ‘Jaap-met-de-lamp’ voor altijd rusteloos over de aarde te zwerven.

In Nederland is Halloween nieuw, maar komt het steeds meer voor. Want griezelen is in. Dit jaar is het thema van de Kinderboekenweek ‘Griezelen’. Het motto is ‘Gruwelijk eng!’. De VPRO begint een nieuwe negendelige jeugdserie Eng die balanceert op het randje tussen ‘leuk eng’ en ‘nachtmerrie-eng’. Volgens de website: ‘Het ene kind zal Eng kinderachtig vinden en een ander kan er misschien niet naar kijken.’

 

Feestje?

Halloween wordt een feest genoemd. Ik weet geen precieze definitie van een feest, maar volgens mij vier je een feest omdat er iets moois is gebeurd. Bijvoorbeeld dat je geboren werd, of dat iemand slaagt, of een land bevrijd werd, of dat Jezus is opgestaan uit de dood. Wat zou nu die geweldig mooie gebeurtenis zijn die je viert met Halloween? Dat doden een nacht ronddwalen en jou in bezit willen nemen – is dat iets moois? Is dat een blijde boodschap? Nee, dank je feestelijk!

Halloween wordt steeds meer een volksfeest, een leuk en gezellig feestje met pompoenen en verkleedpartijtjes. Maar zo onschuldig is het allemaal niet. Halloween is een van de belangrijkste feesten van satanisten en heksen. Voor hen is de avond van 31 oktober het beste tijdstip om de geesten van overledenen op te roepen.

 

Een fout feest?

Halloween is een fout feest. Zoals God echt bestaat, zo bestaan ook de duivel en boze geesten. De Bijbel zegt heel duidelijk dat je ze altijd moet weerstaan. Je kunt ze niet foppen, je kunt niet met ze onderhandelen, je vermomt je niet als één van hen. Wij moeten ons ook niet bezig houden met nare, kwade dingen of de dood, niet met de wereld van het boze, maar met mooie, goede dingen en het leven. Jij moet altijd heel duidelijk zijn: Jezus is je Heer. Geen compromis en ook geen trucs: alleen en altijd weerstaan. Leven in de geest van het evangelie is waar het op aan komt. En bedenk: Jezus heeft de duivel verslagen – niet door hem te slim af te zijn, maar door het Kruis te dragen voor onze zonden. Zou jij dan oude lijken uit de kast halen?

 

‘Mama, mag ik ook meedoen met Halloween?’

 

De meningen zijn verdeeld. Sommige christenen beschouwen Halloween –al dan niet bewust– als een onschuldige verkleedpartij, zonder duistere bijgedachten. En dus vinden zij het goed als hun kinderen op 31 oktober kleurige kostuums aandoen en langs de deuren gaan om snoepgoed te verzamelen. Maar er zijn ook veel christenen die niets van doen willen hebben met deze van oorsprong niet-christelijke traditie.

Misschien vind je zelf ook dat je ‘nee’ moet zeggen tegen je kind. Binnen onze kerkelijke gemeente sta je daarin niet alleen. Maar je wilt je kind niet teleurstellen en al helemaal voorkomen dat je kind geïsoleerd raakt van andere kinderen. En ook daarin sta je niet alleen. Een paar overwegingen om in gedachten te houden als je kind met deze vraag komt.

Ten eerste: neem jezelf als ouders voor om eerst goed na te denken voordat je je kinderen antwoord geeft. Het is waar, Nederland is in rap tempo geseculariseerd en de overgrote meerderheid van de bevolking denkt anders over deze dingen. Wen er maar aan. De populariteit van Halloween zal nog wel even voortduren. En zo niet, dan komt er wel weer iets anders. Natuurlijk wil je je kinderen beschermen tegen datgene waarvan je denkt dat het schadelijk voor ze is. Maar is een van de belangrijkste opvoedtaken niet om je kinderen te helpen zélf te leren nadenken? Geef daarin dan het goede voorbeeld. Een eenvoudig ‘absoluut niet’ of ‘mij best’ zal daarom niet voldoende zijn. Denk eerst na over wat je er zélf eigenlijk van vindt. Deel dat met je kinderen, hoe jong ze ook zijn, en help ze daarmee te leren nadenken over de dingen die op ze afkomen.

Ten tweede: angst is vaak een slechte raadgever. Wat zou Angela Merkel over deze kwestie zeggen? Toen iemand haar aansprak vanuit haar angst voor de komst van zoveel moslimvluchtelingen, antwoordde ze dat we als christenen zelfbewuster en moediger zouden moeten zijn en ook wat meer Bijbelvast. Geldt dat ook niet voor de manier waarop we tegen een feest als Halloween aankijken? Waar zouden we als christenen bang voor moeten zijn? Paulus at toch ook met een gerust hart vlees dat aan de afgoden gewijd was? Dat was alleen omdat hij ervan verzekerd was dat er niet één afgod echt bestaat en dat er maar één God is (1 Korintiërs 8:4). Dus als je met je kind praat over Halloween, praat dan vanuit overtuiging en dat zonder angst.

Ten derde: Met de vraag ‘mag ik meedoen’ bedoelt het kind natuurlijk Halloween in het eigen dorp. Voor ouders is dan ook de vraag of zij kun kind mee laten doen aan de Halloweenactiviteit van ons dorp. Dus moet je als ouders eerst een goed beeld hebben van hoe Halloween in ons dorp gebeurt. Is het alleen maar dat kinderen in groepjes langs deuren gaan om snoepjes te verzamelen? Of worden ze onderweg ook geconfronteerd met aspecten van de ‘duistere kant’ van Halloween?

 

Alternatief

Alleen ‘nee’ zeggen tegen je kind is niet genoeg. Een alternatief is belangrijk. Ouders kunnen zelf iets met hun kind(deren) doen. Ouders kunnen ook de handen in elkaar slaan en samen iets organiseren. En wie er zelf niet uitkomt, op het internet zijn vast wel alternatieven te vinden.

Misschien zijn er ouders (of grootouders!) die er behoefte aan hebben met andere ouders over dit onderwerp door te praten. Om zelf tot een goed doordacht besluit te komen of om samen met andere ouders iets te organiseren. Neem dan contact met ons op: Ton Oosterwijk (ton.oosterwijk@me.com) of ds. Johan Breure (ds.breure@gmail.com).